Πετσάλης

Επώνυμο αρχοντικής οικογένειας της Ηπείρου, η οποία πήρε μέρος στην ίδρυση της Πάργας (14ος αι.). Μέλη της οικογένειας αναφέρονται ως πρωθιερείς και ως προεστοί της Πάργας κατά τους ηρωικούς της αγώνες εναντίον του Αλή Πασά. Από την οικογένεια αυτή διακρίθηκαν οι: 1. Αθανάσιος. Προεστός της Πάργας (18ος αι.). Διακρίθηκε μαζί με τον αδελφό του Νικόλαο στους αγώνες εναντίον του Αλή πασά (1793-1819). 2. Αθανάσιος (1802-1871). Νομομαθής και πολιτικός, εγγονός του προηγούμενου. Μετά την πώληση της Πάργας από τους Άγγλους στον Αλή, πήγε στην Κέρκυρα, όπου σπούδασε νομικά στην Ιόνιο Ακαδημία. Το 1828 πήγε στην Ύδρα, όπου διορίστηκε γραμματέας της υδραϊκής δημογεροντίας, της οποίας αρχηγός ήταν ο Λάζαρος Κουντουριώτης και, αργότερα, κατά την άφιξη του Όθωνα (1835), του απονεμήθηκε το αριστείο του Αγώνα για τις εθνικές του υπηρεσίες. Όταν ιδρύθηκαν τα πρώτα δικαστήρια (1830) από τον Ιω. Καποδίστρια, δικηγόρησε διαδοχικά στην Τήνο, στη Σύρο, στη Χαλκίδα και στην Αθήνα. Δημοσιογράφησε στη Φιλόλαου Εφημερίδα, και το 1841 κυκλοφόρησε μια μελέτη για το Σύνταγμα. Eξελέγη πληρεξούσιος της Χαλκίδας στην Εθνοσυνέλευση του 1843 και διετέλεσε μέλος της συνταγματικής επιτροπής. Από τη θέση αυτή καταπολέμησε σχέδιο, που πρότεινε τη διάκριση των Ελλήνων σε αυτόχθονες και ετερόχθονες. Ο Αθ. Π. ασχολήθηκε με την πολιτική επί 27 χρόνια. Το 1854, ως νομάρχης Αττικοβοιωτίας, αντιμετώπισε με δραστικά μέτρα την επιδημία της χολέρας. Πήρε ενεργά μέρος στην κατά του Όθωνα αντιπολίτευση και φυλακίστηκε (1862) μαζί με τον Επαμεινώνδα Δεληγεώργη και άλλους στην Σύρο και στην Αθήνα. Όταν αποφυλακίστηκε, προσχώρησε στην πολιτική παράταξη του Κ. Κανάρη και συνέταξε υπόμνημα, το οποίο ο ναύαρχος παρουσίασε στο βασιλιά όταν εκλήθη να σχηματίσει κυβέρνηση, μετά την ανταρσία του 1862. Μετά την έξωση του Όθωνα, αντιπροσώπευσε την Εύβοια στην B΄ Εθνοσυνέλευση και επί Γεωργίου A΄ έγινε υπουργός Παιδείας στην πρώτη κυβέρνηση Βούλγαρη. Κατά την προσάρτηση των νησιών του Ιονίου, αντιπροσώπευσε, μαζί με το Θρασύβουλο Ζαΐμη, την ελληνική κυβέρνηση στην Κέρκυρα. Επί Θ. Ζαΐμη έγινε υπουργός Δικαιοσύνης (1869) και με δική του υπόδειξη αποφασίστηκε η ανέγερση του πρώτου δικαστικού μεγάρου στην Αθήνα. 3. Αλέξανδρος (1839 – 1898). Γιος του προηγούμενου. Σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Όταν γύρισε στην Ελλάδα ασχολήθηκε με την πολιτική. Ως πολιτικός της Εύβοιας, μαζί με τους Ρ. Χοϊδά, Τ. Φιλήμονα και Γ. Φιλάρετο, συνέστησε το 1882, το πρώτο γνήσιο δημοκρατικό κόμμα της χώρας. 4. Νικόλαος (Πάργα 1817 – Αθήνα 1853). Μετά την καταστροφή και πώληση της πατρίδας του στον Αλή πασά (1819) πήγε στην Κέρκυρα, απ’ όπου, σε ηλικία 8 ετών, με τη βοήθεια συγγενών του, τον παρέλαβαν Ελβετοί ιερείς και φιλέλληνες, μαζί με άλλα παιδιά γνωστών Παργίων, και τον έστειλαν στη Βασιλεία της Ελβετίας για να μορφωθεί. Μετά τις εκεί γυμνασιακές του σπουδές, πήγε στο Παρίσι και στο Μόναχο, όπου σπούδασε ιατρική και αναγορεύτηκε διδάκτορας (1838). Το 1839 κατέβηκε στην Ελλάδα και διορίστηκε πρώτα στρατιωτικός γιατρός και έπειτα καθηγητής της χειρουργικής στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Ο Ν. Πετσάλης, παρά τη μικρή χρονικά ιατρική σταδιοδρομία του, έγινε σύντομα γνωστός για τις χειρουργικές του ικανότητες και τιμήθηκε με παράσημο από τη ρωσική κυβέρνηση για την επιτυχή λαπαροτομία την οποία εκτέλεσε στο στρατιωτικό νοσοκομείο σε Ρώσο πρίγκιπα, ο οποίος ήταν αξιωματικός του ναυτικού. Ας σημειωθεί ότι στην εποχή του δεν ήταν γνωστές οι αντισηπτικές και ασηπτικές μέθοδοι. 5. Αριστοτέλης. Γιος του προηγούμενου. Διετέλεσε για πολλά χρόνια τμηματάρχης του υπουργείου Δικαιοσύνης και έπειτα από το 1905 διευθυντής στο Βασιλικό θέατρο. Πέθανε το 1920. 6. Νικόλαος (Αθήνα 1872 – 1940). Μαιευτήρας και γυναικολόγος, γιος του Αλέξανδρου. Σπούδασε στο Παρίσι ιατρική. Μετά το τέλος των σπουδών του γύρισε στην Ελλάδα και διορίστηκε επιμελητής της μαιευτικής κλινικής και γυναικολογίας στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Το 1919 έγινε τακτικός, καθηγητής της μαιευτικής κλινικής. Από το 1914 μέχρι το 1919 διετέλεσε διευθυντής της μαιευτικογυναικολογικής κλινικής του δήμου Αθηναίων. Πήρε μέρος στους πολέμους του 1912-1913 και στην επιστράτευση του 1915-1916. Επίσης διετέλεσε πληρεξούσιος της Εύβοιας κατά την A΄ και B΄ Aναθεωρητική Bουλή (1910-1911), βουλευτής Εύβοιας, μέλος του ανώτατου υγειονομικού συμβουλίου από το 1919, γερουσιαστής του νομού Εύβοιας από το 1929 και πρόεδρος της Γυναικολογικής και Μαιευτικής Εταιρείας από το 1931. Έγραψε τις μελέτες Ολική εμμονή του θυρεογλωσσικού πόρου, Συμβολή εις την ιστολογία του μυϊκού συστήματος του τραχήλου της μήτρας και ιδία της κολπικής αυτού μοίρας, κ.ά.